Aktualności

Nowe uchwały „śmieciowe”

Na ostatniej sesji Rady Miejskiej w dniu 27.10.2015 r., radni podjęli pakiet uchwał na nowo regulujących system gospodarowania odpadami komunalnymi w Stargardzie. Uchwały wejdą w życie po upływie 14 dni od ogłoszenia w Dzienniku Urzędowym Województwa Zachodniopomorskiego.

Nowy sposób naliczania opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi po 1 stycznia 2016 r.

Z dniem 01.01.2016 r. w Stargardzie zmieni się sposób naliczania opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi.

Od stycznia stargardzianie nie będą ponosili już opłat zależnych od powierzchni mieszkania, lecz od gospodarstwa domowego, czyli opłata będzie naliczana ryczałtowo dla każdego gospodarstwa domowego.

Stawka opłaty została zróżnicowana w zależności od liczby osób zamieszkujących na nieruchomości – co pozwoliło na zachowanie zalet dotychczasowego rozwiązania. Oprócz tego, stawkę opłaty zróżnicowano w zależności od charakteru zabudowy (stawka opłaty w zabudowie wielorodzinnej jest ok. 30% niższa niż w zabudowie jednorodzinnej), co podyktowane jest różnicą w ponoszonych kosztach przy odbiorze odpadów oraz tym, że w zabudowie jednorodzinnej właściciele nieruchomości wytwarzają więcej niektórych frakcji odpadów np. w okresie letnim – odpadów zielonych, a w okresie zimowym – odpadów z popiołów, które przekazywane są cyklicznie do odbioru. Oprócz tego na nieruchomościach w zabudowie jednorodzinnej z większą częstotliwością oraz w większej ilości wytwarzane są odpady remontowe, ponieważ właściciele nieruchomości mają większa powierzchnię nieruchomości w tym obiektów do utrzymania i konserwacji).

Stawki opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi (w przypadku zadeklarowania selektywnej zbiórki odpadów) obowiązujące od 01.01.2016 r.

Opłaty wyższe w przypadku braku selektywnej zbiórki.

Wsłuchując się w liczne, dotychczasowe uwagi m.in. mieszkańców, wspólnot mieszkaniowych, radnych, zwiększono różnicę pomiędzy opłatami w przypadku odpadów selektywnie zbieranych a opłatą przy braku segregacji. Od 2016 r. różnica ta zwiększy się z dotychczasowych 20% na 30%.

Dzięki temu więcej osób powinno zdecydować się na selektywną zbiórkę.

Nie jest to bez znaczenia, ponieważ gmina – a więc wszyscy mieszkańcy – zobowiązana jest wymogami unijnymi oraz przepisami krajowymi do osiągnięcia z roku na rok coraz wyższych poziomów odzysku, pod rygorem nałożenia na gminę wysokich kar pieniężnych. Gminy zostały zobowiązane do osiągnięcia m.in. poziomu recyklingu i przygotowania do ponownego użycia odpadów komunalnych: papieru, metali, tworzyw sztucznych i szkła w 2015 – co najmniej 16%, w 2016 – 18%, 2018 – 20%, ale już w 2020 – 50%. Poziomy te coraz trudniej będzie osiągnąć, w związku z czym podejmowane są przez miasto liczne działania zmierzające do sprostania tym wymogom.

Dlaczego w Stargardzie zmieniono sposób naliczania opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi?

Konieczność wprowadzenia zmian w gminnym systemie gospodarowania odpadami wymusiła ostatnia, rządowa nowelizacja ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach.

Wszystkie gminy w Polsce zobligowane zostały do podjęcia nowych uchwał, regulujących kwestie gospodarowania odpadami w ciągu 18 miesięcy, tj. do 01.08.2016 r.

Dotychczas w Stargardzie opłatę wyliczano w zależności od powierzchni mieszkania. Jednakże nowelizacja ustawy wprowadziła niekorzystną zmianę art. 6k ust. 4 ustawy, która odebrała nam możliwość ograniczania wysokości opłat w przypadku dużych powierzchni. Jedyną możliwością ograniczenia opłaty byłoby zastosowanie stawki degresywnej dla poszczególnych przedziałów powierzchni mieszkalnych, ale to rozwiązanie spowodowałoby nadmierny wzrost opłat w przypadku mieszkań o małych powierzchniach, co spotkałoby się z niezadowoleniem mieszkańców i ich sprzeciwem. W związku z tym, że nie moglibyśmy również zapewnić odpowiedniej ochrony osobom prowadzącym jednoosobowe gospodarstwa domowe, jak również rodzinom wielodzietnym i wielopokoleniowym, zrezygnowano z rekomendowania tej metody naliczania opłaty.

Dlaczego metoda od gospodarstwa domowego?

Szukając metody naliczania opłaty, która spełniłaby wymagania znowelizowanej ustawy, a jednocześnie zachowałaby zalety dotychczas stosowanej metody od powierzchni lokalu mieszkalnego (tj. ograniczenie wysokości opłat, ochronę gospodarstw jedno i dwuosobowych, ograniczenie kosztów administracyjnych) oraz zapewniłaby bilansowanie się systemu, Zarząd Usług Komunalnych – zarządzający systemem gospodarowania odpadami komunalnymi w mieście, podpierając się doświadczeniem oraz wiedzą na temat ilości odpadów komunalnych wytwarzanych w ramach gminnego systemu gospodarowania odpadami komunalnymi, stopnia segregacji, a także rodzaju zabudowy i wielkości gospodarstw domowych objętych systemem, przeprowadził szereg analiz i kalkulacji zmierzających do znalezienia metody najbardziej optymalnej dla mieszkańców naszego miasta.

Jednocześnie, szukając najkorzystniejszej dla mieszkańców metody naliczenia opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi kierowano się założeniami tj. tym, że opłata za gospodarowanie odpadami komunalnymi nie ma charakteru ekwiwalentności jeżeli chodzi o ilości wytwarzanych odpadów (system naliczania opłat jest „oderwany” od faktycznej ilości wytwarzanych odpadów przez konkretnego mieszkańca) i jest opłatą publicznoprawną charakteryzującą się tymi samymi cechami, co podatek. W związku z tym, system obliczania opłaty publicznoprawnej powinien wiązać się z ponoszeniem przez mieszkańców gminy całości  kosztów funkcjonowania gminnego systemu gospodarowania odpadami komunalnymi, bez względu na faktyczny udział mieszkańca w powstawaniu tych odpadów, a określona wysokość stawki opłaty jest pochodną kosztów funkcjonowania systemu. Dlatego też, dokonując wyboru metody naliczania opłaty kierowano się tym, aby w jak najbardziej optymalny sposób rozłożyć koszty funkcjonowania systemu na poszczególne grupy gospodarstw domowych, tak aby zapewniły one bilansowanie się systemu oraz jego płynność finansową i jednocześnie nie obciążały nadmiernie budżetów domowych. Kluczem rozłożenia kosztów systemu na poszczególnych mieszkańców są metody zaproponowane przez ustawodawcę, które niezależnie od dokonanego wyboru metody, zawsze będą miały swoich zwolenników i przeciwników. Wyznaczone w ustawie metody naliczania opłat od początku „rewolucji śmieciowej” budziły najwięcej kontrowersji, ponieważ każdy mieszkaniec opowiadając się za daną metodą ocenia ją z perspektywy metody najkorzystniejszej dla siebie.

W ramach prowadzonych analiz badane były wszystkie cztery metody dopuszczone w przepisach ustawy (tj. metoda od liczby mieszkańców zamieszkujących daną nieruchomość, od ilości zużytej wody z danej nieruchomości, od powierzchni lokalu mieszkalnego, od gospodarstwa domowego), w różnych kombinacjach dla poszczególnych rodzajów zabudowy.

W wyniku licznych analiz oraz spotkań i dyskusji z radnymi wypracowano najbardziej optymalne rozwiązanie dla Stargardu. Zrezygnowano z rekomendowania przewidzianych w ustawie innych metod naliczania opłat takich jak metoda od osoby, czy metoda od wody.

Metoda od gospodarstwa okazała się tą metodą, która w największym stopniu pozwoli zachować te dotychczasowe efekty, które udało się osiągnąć w Stargardzie.

Powszechność opłat.

Przede wszystkim, dzięki tej metodzie opłatami są objęci wszyscy mieszkańcy, a nie – tak jak w przypadku gmin, w których wybrano metodę od osoby, gdzie po wprowadzeniu systemu ubyło od 20 do 30% mieszkańców, a przy tym wpłat dokonywało 70 – 80% tych, którzy złożyli deklaracje. Doprowadziło to do sytuacji, że mieszkańcy, którzy zadeklarowali faktyczną liczbę osób zmuszeni są płacić o ok. 20-30% wyższe opłaty za tych, którzy zadeklarowali zaniżoną wielkość.

Dla porównania, w Stargardzie wszystkie nieruchomości zamieszkałe są objęte opłatą, a wpłaty dokonywane są na poziomie 99%.

Ochrona rodzin wielodzietnych.

W przeciwieństwie do opłat od ilości osób oraz od ilości zużytej wody, metoda od gospodarstwa w naturalny sposób chroni rodziny wielodzietne. Nie jest przecież jednoznaczne, że koszt odbioru odpadów od rodziny z czworgiem dzieci będzie sześciokrotnie wyższy od tego kosztu przy jednoosobowym gospodarstwie domowym. Natomiast różnice w należnościach sięgałyby nawet kilkudziesięciu złotych – na niekorzyść rodzin wielodzietnych.

Niższe opłaty dla gospodarstw jedno i dwuosobowych.

Wprowadzając zróżnicowanie stawek dla gospodarstw jedno i dwuosobowych – utrzymano ochronę tych gospodarstw przed nadmierną wysokością ponoszonych przez nich opłat.

Osoby samotne powinny być szczególnie chronione, ponieważ w większości przypadków są to osoby starsze, zostają same niezależnie od swojej woli, a koszty utrzymania mieszkania w niewielkim stopniu maleją.

Ograniczenie częstotliwości składania deklaracji.

Przy tym wszystkim ograniczono konieczność częstego – tak jak ma się to przy metodzie od wody– składania deklaracji. Generalnie przyjmuje się, że jedno mieszkanie to jedno gospodarstwo domowe, w związku z czym raz złożona deklaracja będzie obowiązywała przez wszystkie kolejne lata, bez konieczności kolejnych wizyt w Zarządzie Usług Komunalnych.

Niższe koszty administracyjne.

Metoda naliczania opłat od gospodarstwa domowego – podobnie jak metoda od powierzchni lokalu mieszkalnego – gwarantuje największą stabilność uchwalonych stawek ze względu na niewielkie zmiany ilości gospodarstw zakładanych obecnie do naliczenia opłat. Poza tym uproszczony sposób naliczania i weryfikacji opłat pozwoli na utrzymanie dotychczasowych, niższych niż przy wodzie czy przy osobach – kosztów administracyjnych systemu, zarówno kosztów gminy zarządzającej systemem oraz przyjmującej deklaracje jak i zarządców, którzy te deklaracje muszą przygotowywać i rozliczać na mieszkańców.

Dlaczego nie metoda od ilości zużytej wody na nieruchomości?

Metoda naliczania opłat od ilości zużytej wody na pozór spełnia główne oczekiwania mieszkańców, ponieważ ilość zużywanej na nieruchomości wody jest odzwierciedleniem ilości osób zamieszkujących nieruchomość. Metoda ta jest najbardziej zbliżona do metody naliczania opłaty od osoby, przy czym – w przeciwieństwie do metody „od liczby mieszkańców” – jest całkowicie weryfikowalna.

Pomimo tych zalet, przyjęcie tej metody spowodowałoby:

• „przerzucenie” kosztów funkcjonowania systemu z  gospodarstw jedno i dwuosobowych, które płaciłyby (w stosunku do dotychczasowych) znacznie zaniżone opłaty, na  gospodarstwa wieloosobowe (obciążając głównie rodziny wielodzietne),
• wzrost kosztów administracyjnych systemu oraz dodatkowo zarządców nieruchomości (koszty eksploatacyjne, czynsze) ze względu na skomplikowany charakter naliczania opłaty (poprzez szczegółowe rozliczanie zużytej wody na poszczególne lokale wraz z doliczaniem do opłaty ilości wody zużytej w części wspólnej, uchybów z wodomierza głównego itp. i dołączanie do każdej deklaracji dowodów potwierdzających zużycie wody na nieruchomości) oraz jej weryfikacji,
• uciążliwości dla właścicieli nieruchomości spowodowane koniecznością składania deklaracji w przypadku zaistnienia zmiany danych będących podstawą do naliczenia opłaty za gospodarowanie odpadami tj. po każdym rozliczeniu wody przez dostawcę wody, co najmniej raz w roku,
• niezadowolenie mieszkańców ze względu na:
  – brak możliwości rozliczenia wody według faktycznego zużycia (do wyliczenia opłaty przyjmuje się ilość z okresu poprzedzającego tj. 12 m-cy – nie ma możliwości zwrotu za „zaoszczędzoną” wodę),
  – konieczność naliczania opłaty za całą ilość wody zużytej na nieruchomości tj. w przypadku domków jednorodzinnych również za wodę do podlewania ogrodów, a w przypadku zabudowań wielorodzinnych do opłaty na dany lokal trzeba by doliczyć ilości wody zużytej w części wspólnej, uchybów z wodomierza głównego oraz przypadków awarii sieci itp.,
• naliczanie opłaty od ilości zużytej wody mogłoby powodować chęć oszczędzania wody przez mieszkańców, co w efekcie spowodowałoby, że w kolejnym latach należałoby ponownie wrócić do rozmów o zmianie metody lub zwiększyć stawkę opłaty za gospodarowanie odpadami; jednocześnie istniałoby duże prawdopodobieństwo podniesienia stawki opłaty za wodę i odprowadzane ścieki.

W związku z wprowadzonymi zmianami, mieszkańcy będą musieli złożyć nowe deklaracje o wysokości opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi.

W związku ze zmianą metody naliczania opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi od 1 stycznia 2016 r. i tym samym ze zmianą danych będących podstawą do ustalenia wysokości opłaty za gospodarowanie odpadami, właściciele nieruchomości będą zobowiązani do złożenia nowych deklaracji o wysokości opłaty, w terminie 30 dni od dnia wejścia w życie uchwały określającej wzór deklaracji. O terminie wejścia w życie przywołanej uchwały będzie informował Zarząd Usług Komunalnych m.in. na stronie internetowej ZUK, na stronie Urzędu Miejskiego i w prasie.

W zabudowie jednorodzinnej deklaracje składają właściciele tych nieruchomości indywidualnie, natomiast w zabudowie wielorodzinnej – wspólnoty (a w ich imieniu zarządcy nieruchomości) i spółdzielnie mieszkaniowe.

Nowe deklaracje będą dotyczyły opłat po 1 stycznia 2016 r., a pierwsza płatność opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi w nowej wysokości (za styczeń) nastąpi w terminie do 15 lutego 2016 r.